Abatachoni babeele bandu sina

Abatachoni barulanga olubeka lwa Mumbo mwa esibala sia Kenya, babeele balalakho ba chikholo cha Abaluya. Abakali banyolekhanga Ebung'oma, musikulu sia Chetambe nende Endibisi mu District ya Bungoma East. Abandi banyoolekhanga mu District ya Kakamega abundu bari Lugari, Lwandeti nende chimbeka cha Trans Nzoia. Abachesa ba abatachoni babeele, Ababukusu, Abanandi nende Abakabarasi.  Chikholo chindi cha Abaluya chibeele; Abanyala, Abanyore, Abatsotso, Abedakho, Abesukha, Abakabarasi, Abakhayo, Abakisa, Abamarachi, Abamarama, Abasamia, Abatiriki, Abaragoli, Ababukusu nende Abawanga

 

Yimbakha Yinditi ya Abatachoni

Abandu abakali bakhaka okhuhelesia khu Abatachoni; Balala basunganga bari omutachoni yanyolekha lwa Omubukusu nende Omung'oma bayilana mani bebulana, (Omung'oma arulanga mu Abakalenjini). Omundu bari Wolf mu esitabu sia Were(1967) asunga ari bayilana nende Abakalenjini olukali lwa bali Ebwai(Amukura) nende Emwalie olubeka lwa Malakisi mani bebula omwana (Yumbu). Kho niye omukuka wa Abatachoni. Khandi Abandu basubila bari Abatachoni barula Misiri kho beecha okhumenya Ebung'oma, Trans Nzoia, nende Uasin Gishu. Abatachoni babeele nende obuchesi bwa okhulomba chingoba khuli Olukoba lwa Chetambe nende lwa Elumboka. Abatochoni abene basunga bari barulila Misiri. Sikila kano, Abatachoni bamanya bari babeele nende obulana mu Abakalenjini, halali balekha okhulakaya nga Abakalenjini lwa bekhala nende chikholo cha Ababantu bali abachesa baabo. Abatachoni basuubila bari mu yikholo ya Abasaboti ba mu esikulu sia Elgon. Basunganga bari lwa balekhana basungila Abasaboti bari "Ta cho nu" okhubanyisa bari khuchiile nebuchwa khulakalukha. Abandu babalala ba okhukhabilisia khuli Osogo, mu estabu sia Lihraw(20110) asunga ari siechesia bwatoto bwa amakhuwa kano nekhali omwima kwa okhusebana khwa abana abasiani nende abakhana mu chikolo chibili chino.

Limenya lia Abatachoni

Abatachoni bamenya abundu wa yifula yikwichanga luhono khu omuhika. Omubasu khunyolekhanga buli nyinga khu. Kho sikila kano Abatachoni bakholanga obulimi bwaukhaukhane. Obulimi buno bubeele okhuraka amatuma, amatoore, amabele, obule nende amakanda. Babayanga ching'ombe, amabusi nende amachese. Abandi barakanga emikachi kia okhulomba esukari.

Olulimi nende obukali bwa abantu

Khu esialo siosi olulimi lwa omutachoni lulangangwa luri Lutachoni (lts). Okhulondekhana nende Ethnologue, Abatachoni balakayanga khuli Abakabarsi balakayanga. 

Okhundekhana nende Kenya National Population Census Report 2009 Abatachoni babeele 118,363. Olulimi lwa Abatachoni lubaliwanga okhuba  Niger-Congo, Atlantic-Congo, Volta-Congo, Benue-Congo, Bantoid, Southern, Narrow Bantu, Central, J, Masaba-Luhya, nende Ethnologue.

 

Your encouragement is valuable to us

Your stories help make websites like this possible.